زنبور درمانی درجهان -پرورش زنبور ... experiential therapist bee

کاربرد مفید زنبور درمانی  در مراحل اولیه
پنوموتوراکس pneumothorax

رویهم افتادگی قسمتی از یک ریه یا همه آن در اثر نفوذ هوای آزاد بین دو لایه جنب (غشای نازک پوشاننده ریه ها). درد ناشی از این عارضه گاهی با درد حمله قلبی اشتباه می شود. این عارضه در همه سنین دیده می شود ولی در مردان فعال (بین 40-20 سال ) شایع تر است .
علایم شایع
شدت علایم زیر برحسب میزان رویهم افتادگی ریه و گستردگی بیماری زمینه ای ریه متغییر است . هنگامی که پنوموتوراکس به آهستگی ایجاد شده باشد علایم ممکن است کمتر حاد باشد:
درد خنجری قفسه سینه ، این درد ممکن است به شانه یا سراسر قفسه سینه یا شکم انتشار یابد.
کوتاهی نفس .
سرفه خشک و تک تک (گاهی )
علل
پنوموتوراکس خود به خودی :
پاره شدن کیسه های هوایی کوچک در ریه در اثر آسم ، آبسه یا آمپیم ریه ، یا فعالیت فیزیکی ، نظیر غواصی ، پرواز در ارتفاعات بالا یا کشش بدنی . موارد مرتبط با فعالیت اکثراً در افراد سالم رخ می دهد.
گاهی علت مشخصی ندارد.
پنوموتوراکس ناشی از ضربه :
زخم های نافذ قفسه سینه که اجازه ورود هوای آزاد به فضای جنب را داده و از این طریق باعث رویهم افتادگی ریه می شوند.
عارضه کشیدن مایع از ریه (توراسنتز)
عوامل افزایش دهنده خطر
آسیب قفسه سینه
بیماری های مزمن ریه
استعمال دخانیات
ورزش ، کشش های فیزیکی
غواصی
پرواز در ارتفاعات بالا
سرطان
پیشگیری
اقدام به درمان طبی برای اختلالات ریوی نظیر آسم یا آمفیزم
خودداری از استعمال دخانیات
عواقب مورد انتظار
یک پنوموتوراکس کوچک نیاز به توجه خاصی نداشته و خودبه خود بهبود می یابد(در این زمان زنبور درمانی قادر است به سادگی این مشکل را بهبودی بخشد). ولی اگر رویهم افتادگی وسیع بوده و در افراد میانسال یا سالمندی که دچار آسیب های ریوی ناشی از آسم ، برونشیت مزمن یا آمیفزم نیز هستند رخ دهد، می تواند منجر به نارسایی تنفسی و یک شرایط بحرانی گردد.
عوارض احتمالی
pleural effusion>> ادم ریه (احتباس مایع در ریه )
عفونت ریه
پنوموتوراکس مکرر که نیازمند دخالت جراحی است .
درمان

اصول کلی
- عکس ساده قفسه سینه به اثبات این تشخیص و تعیین اندازه پنوموتوراکس کمک می کند.
- نوع درمان به اندازه پنوموتوراکس و وضعیت زمینه ای ریه بستگی دارد. این عارضه ممکن است خودبه خود بهبود یابد، ولی ممکن است برای دفع هوای تجمع یافته ، بستری در بیمارستان و اقدام به درمان لازم باشد.
- خودداری از استعمال دخانیات ؛ تلاش برای سرفه نکردن ، اجتناب از بلند صحبت کردن ، خندیدن یا آواز خواندن .
- استراحت در حالت نشسته ممکن است برای بیمار راحت تر باشد.
- در صورتی که مراقبت در منزل انجام می شود، اندازه گیری مرتب فشار خون ، تعداد ضربان قلب و تنفس ضروری است .
داروها
برای این اختلال معمولاً دارویی نیاز نیست . ولی برای تسکین درد خفیف از داروهای بدون نسخه نظیر استامینوفن و برای درد شدید از مسکن های قویتر ممکن است استفاده شود.
فعالیت
تا حد توان به فعالیت های خود ادامه دهد. به طور مکرر در بین فعالیت ها استراحت کنید. هرچه سریعتر با بهبود علایم فعالیت های طبیعی خود را از سر بگیرید. برای بهبود این عارضه حدود دو هفته زمان در نظر بگیرید.
رژیم غذایی
رژیم خاصی نیاز نیست .
در این شرایط به پزشک خود مراجعه نمایید
اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان دارای علایم پنوموتوراکس باشید.
بروز موارد زیر در طی درمان :
ـ افزایش درجه حرارت تا 3/38 درجه سانتیگراد
ـ تشدید درد سینه یا کوتاهی نفس
ـ شروع سرفه دردناک ناتوان کننده یا تولید خلط

به زبانی دیگر

به معنی وجود هوا در پرده جنب می باشد که مانع باز شدن کامل ریه می شود.

انواع پنوموتوراکس : اولیه(بسته یا خود به خودی) و ثانویه(باز)

پنوموتوراکس اولیه: هوا بوسیله سوراخی که در خود دستگاه تنفس ایجاد میشود وارد فضای پلور می شود.این سوراخ می تواند در ا ثر آسم،آبسه یا آمفیزم باشد.شکستگی دنده شایعترین علت پنوموتوراکس بسته می باشد.

پنوموتوراکس ثانویه : هوا بوسیله سوراخ در دیواره قفسه سینه یا دیافراگم وارد فضای پلور می شود.این سوراخ می تواند بر اثر ترومای قفسه سینه یا زخم های نافذی مانند زخم چاقو،گلوله و جسم برنده و .... باشد.

علائم : تنگی نفس،درد،سرفه،افزایش ضربان قلب و افزایش تعداد تنفس

تشخیص : بوسیله شنیدن صدای ریه و عکس برداری قفسه سینه امکان پذیر است.

در گرافی قفسه سینه انحراف تراشه به سمت سالم و غیر درگیر ممکن است دیده شود ، همچنین کدر شدن محدوده درگیر که نشانه جمع شدن ریه می باشد،مشاهده یک ناحیه فاقد عروق که توسط یک خط سفید و نازک احاطه شده باشد ، معمولا هوا به سمت قله ریه حرکت می کند.

درمان : در موارد خفیف نیاز به توجه خاص نداشته و خود به خود بهبود می یابد و در موارد شدید گذاشتن chest tube  نیاز می باشد..

پنوموتوراکس از زاویه ی دیگر

تعریف، شیوع ، پاتوفیزیولوژی ، انواع پنوموتوراکس

پنوموتوراکس همان وجود هوا در فضای پلور است که مانع باز شدن کامل ریه می شود . هوا ممکن است از یک سوراخ یا شکافی در ساختمان داخلی دستگاه تنفس(مانند برونش ،برونشیول ،آلوئول)به درون فضای پلور راه یابد. این نوع از پنوموتوراکس را پنوموتوراکس بسته (خودبخودی)می نامند.شکسته شدن دنده ها بطور شایع منجر به پنوموتوراکس بسته می شود.در پنوموتوراکس باز هوا ممکن است مستقیماً از طریق یک سوراخ در دیواره قفسه سینه یا دیافراگم وارد فضای پلو ر گردد.وقتی که هوا وارد حفره پلور شود و نتواند خارج گردد پنوموتوراکس فشارنده پدید می آید و فشار در حفره پلور بالا میرود و باعث جابجایی مدیاستن به سمت مخالف طرف مبتلا می گردد . "پنوموتوراکس فشانده اورژانس پزشکی است"

پنوموتوراکس باز

در پنوموتوراکس باز مکش زخم های سینه ای اتفاق می افتد بااین نوع زخم باز شدن تروماتیک روی دیواره قفسه سینه به اندازه کافی بزرگ است تا به هوا اجازه دهد آزادانه در داخل و خارج حفره قفسه سینه به هنگام تهویه حرکت کند .زخم های سینه ای مکشی باز ممکن است در اثر جراحات ناشی از تصادفات یا ضربات ناشی از جراحی حاصل گردد . برای مثال اگر یک کاتتر درناژ سینه ای تصادفاً به خارج از قفسه سینه کشیده شود برش سوراخ مانند باقیمانده در قفسه سینه ممکن است به صورت یک زخم مکشی در بیاید.

عوامل خطرزا واتیولوژی:

- عوامل خطرزا در پنوموتوراکس فشارنده شامل ترومای قفسه سینه و تهویه مکانیکی است.
- اتیولوژی های گوناگون وجود دارداما از میان آنها میتوان سوراخ شدن سهوی ریه (مثلا هنگام گذاشتن کاتتر وریدی و تهویه مکانیکی با فشار مثبت انتهای بازدمی –توراسنتز –پارگی حباب سطح ریه و ترومای قفسه سینه را بیان کرد.
-  پنوموتوراکس اعم از آنکه از ترومای نافذ باشد، با مقادیر متغیری از خونریزی به داخل حفره پلور همراه است. اگر مقدار خون در حدی باشد که نیاز به خارج کردن آن باشد و یا ترانسفوزیون خون ضرورت پیدا کند از واژه هموپنوموتوراکس استفاده می شود.

تظاهرات کلینیکی:

- در پنوموتوراکس متوسط شامل :
افزایش تعداد تنفس – تنگی نفس - درد و سوزش ناگهانی در سمت درگیر همراه با حرکت قفسه سینه- تنفس با سرفه-باز شدن قفسه سینه بطور نامتقارن – کاهش یا عدم سمع صداهای تنفسی در سمت درگیر –هیپررزونانس در هنگا دق در سمت درگیر-اضطراب و افزایش ضربان قلب است.
- در پنوموتوراکس شدید شامل:
برجستگی رگهای گردن- جابجایی محل ضربه ضربان قلب روی قفسه سینه-آمفیزم زیر جلدی ،انحراف تراشه به سمت درگیر نشده- سیانوز پیشرفته . در عکس قفسه سینه ممکن است انحراف تراشه به سمت غیر درگیر و پس کشیدگی ریه از پلور پاریتال را نشان دهد.در پنوموتوراکس تجمع هوا بین پلور پاریتال و احشایی بوجود می آید.

 pleural effusion -پلورال افیوژنکاربرد مفید زنبور درمانی  در درمان آن

پلورال افیوژن تجمع مایع در فضای پلور است.مایع بطور طبیعی دائماً از مویرگهای پوشاننده پلور پارتیال تراوش می شود و دوباره توسط مویرگهای پلور احشایی و سیستم لنفاوی جذب می گردد .هر شرایطی که با ترشح یا درناژ این مایع مداخله کند منجر به پلورال افیوژن می شود.
عامل  پلورال افیوژن به چهار دسته مهم  تقسیم می شود که عبارتند از :
1-افزایش فشار هیدرواستاتیک سیستمیک مثل نارسایی قلب
2- کاهش فشار انکوتیک مویرگی مثل نارسایی کبد –کلیه
3-افزایش نفوذ پذیری عروقی مثل عفونت یا ضربه
4- مختل شدن عملکرد سیستم لنفاوی مثل انسداد سیستم لنفاوی به علت تومور
بعد از رادیوتراپی و جراحی شکم نیز احتمال بروز آن وجود دارد .

پاتوفیزیولوژی و تظاهرات کلینیکی : 

تظاهرات کلینیکی بستگی به مقدار مایع موجود و شدت فشردگی ریه دارد .اگر افیوژن کم (مثلا در حد 250 میلی لیتر )باشد وجود آن ممکن است فقط با یک عکس قفسه سینه امکان پذیر باشد . با تجمع مایع بیشتر باز شدن ریه ممکن است محدود شده و بیمار علائمی مثل تنگی نفس ، سرفه خشک و بدون خلط که به علت تحریک برونشی یا جابجایی مدیاستن است ، را پیدا می کند.
انواع مایعاتی که درافیوژن پلور دیده می شود شامل ترانسودا-اگزودا و آمپیم پلور می باشد.
ترانسودا زمانی پیدا می شود که فشار وریدی در ریه افزایش پیدا کند.این حالت باعث حرکت مایع به سمت خارج از عروق می گردد و در شرایطی بوجود می آید که پروتیئن بدن از دست رفته و محتوای پروتیئنی پایین است (مثل کاهش آلبومین – سیروز – نفروزیس)یا فشار هیدرو استاتیک افزایش یافته است (مثل نارسایی قلب)
اگزوداها موادی هستند که از رگهای خونی به درون مایع پلور آمده اند و اگزودا بطور ثانویه در التهاب و بدخیمی دیده می شود .که هر دوی این مواد باعث افزایش نفوذ پذیری عروقی یا کاهش درناژ لنفی یا هر دو می شوند.اگزوداها شامل تجمعی از سلولها هستند که وزن مخصوص بالا و LDHبالا داشته و در پاسخ به بدخیمی ها –عفونت ها یا پرو سه های التهابی بوجود می آیند .اگزوداها وقتی به وقوع می پیوندند که افزایش در نفوذ پذیری رگها پیش می آید.
اگر افیوژن پلور چرکی باشد یک آمپیم است .آمپیم پلور معمولاً از عوارض پنومونی –آبسه ریه و یا سر باز کردن کارسینوم به پلور است .آمپیم اگر تخلیه نشود ممکن است باعث فیبروز و به هم چسبیدن پلور جداری و احشایی گردد.

تظاهرات بالینی:

• تظاهرات بالینی بستگی به مقدار مایع و شدت فشار روی ریه دارد.
• افیوژن کمتر از 250 میلی لیتر معمولاً بدون علامت است
• افیوژن بیشتر از 250 میلی لیتر فشار زیادتری به ریه وارد می کند و ممکن است تنگی نفس و تنفس تند و سطحی ایجاد کند.
• اگر فشار به ریه آنقدر باشد که تبادل گاز را مختل نماید عوارضی مانند سیانوز‍،بی قراری و تعریق ممکن است ظاهر شود
• سایر علائم شامل درد پلورتیک ،انحراف تراشه به سمت مخالف ،برجستگی فضای بین دنده ای(در افیوژن شدید)و کاهش حرکت قفسه سینه روی ناحیه افیوژن است.

تشخیص و درمان:

افتراق بین ترانسودا و اگزودا کمک میکند تا ما به تشخیص برسیم. تشخیص نیازمند آنالیز مایع از جهت نوع سلولهای موجود یعنی گلبولهای قرمز – سفید- سلولهای بدخیم ،باکتری،مقدار گلوکز ،LDH-PHاست . در پلورال افیوژن وسیع چه ترانسودا و چه اگزودا ، اگر باعث تنگی نفس شدید شده باشد باید تخلیه شود .
مایع پلور ممکن است:
- هموراژیک یا خونی باشد (اگر توموری وجود دارد یا بعد از تروما یا آمبولی ریوی همراه با انفارکتوس)
- شیلوس یا غلیظ سفید باشد (مثلاً پس از انسداد لنفاوی یا تروما به مجرای توراسیک)
- غنی از کلسترول باشد مثلاً افیوژن های مکرر و مزمن به دلیل سل یا روماتوئیدآرتریت باشد.
اگر شمارش بالای گلبولهای سفید وجود داشته باشد پلورال افیوژن چرکی است که آمپیم نامیده می شود و آمپیم از هر نوع حجمی احتیاج به درناژ و درمان دارد.
اگر عفونت تخلیه نشود ممکن است غلیظ یا جامد مانند یا لوکوله (همان حفره دار شدن)شود و منجر به هر حالتی که فیبروتوراکس نام دارد ، شود . فیبروتوراکس ممکن است کاملاً باز شدن ریه را محدود کرده واحتیاج به مداخله جراحی پیدا کندکه به عنوان دکورتیکاسیون شناخته می شود که شامل رفع توده فیبرینی و سلولهای التهابی است.دکورتیکاسیون معمولاًانجام نمی گیرد تا زمانیکه فیبروتوراکس نسبتاً جامد شود. در این مرحله می تواند به آسانی برداشته شود . پس از انجام این عمل درناژ سینه ای بسته همراه با ساکشن استفاده می گردد، تا ریه را به سرعت باز کرده و فضای پلور را پر کند، اگر مواد فیبروزی ریه را برای مدتی گرفتار ساخته است ،ریه ممکن است بطور موثر باز نشود و مداخلات بیشتری معمولاً توراکوپلاستی احتیاج گردد.

اهداف درمانی شامل :

- بهبود تبادل گاز – خارج کردن مایع اضافی- پیشگیری از ضایعات فیبروتیک- پیشگیری از تجمع مجدد مایع
- تدابیر غیر دارویی و دارویی ندارد
- روش های ویژه طبی – جراحی شامل درناژ مایع پلور توسط توراسنتز و یا گذاشتن لوله سینه است.

عوارض:

-  فشار بر روی ریه که تبادل گاز را مختل میکند
-  جابجایی مدیاستن که باعث کاهش برون ده قلبی می گردد
-  پنومونی
-  پنوموتوراکس

کاربرد فرآیند پرستاری ( تشخیص های پرستاری ):

1) اختلال در تبادل گاز ناشی از عدم تطابق تهویه و جریان خون در اثر آتلکتازی ،که با تدابیر زیر تبادل گاز باید در بیمار بهبود یابد بطوریکه موارد زیر آشکار شود:
-هوشیاری و آگاهی کامل بیمار – علائم حیاتی طبیعی باشد – گازهای خون شریانی طبیعی باشد – سیانوز وجود نداشته باشد.
- بررسی بیمار از جهت قرینه بودن حرکات سینه
- بررسی تغییرات در وضعیت روانی
- کنترل لوله های درناژ و توجه  به رنگ ، قوام ،مقدار و تغییرات میزان درناژ
- دادن دیورتیک در صورت تجویز پزشک
- قرار دادن بیمار در وضعیت راحت برای تنفس

2)اختلال در الگوی تنفس ناشی از درد سینه و تغییرات مکانیک تنفس             
با تدابیر زیر بیمار باید وضعیت تنفسی اش بهبود یابد بطوریکه موارد زیر را نشان دهد: 
- علائم حیاتی ثابت باشد
- تنفس بدون زحمت باشد
- صداهای تنفسی پر و قرینه باشد.
- انبساط سینه قرینه باشد
- تدابیر پرستاری:کنترل تهویه و اکسیژن رسانی به وسیله انجام مکرر گازهای خون شریانی - بررسی تعداد،ریتم و الگوی تنفس- توجه به پیدایش خستگی  تنفسی- توجه به استفاده از عضلات کمکی در تنفس

3)درد ناشی از تحریک پلور:
با تدابیر زیر بیمار باید درد نداشته باشد که از روی موارد زیر مشخص می گردد :
درد در حد قابل تحمل باشد- علائم غیر کلامی درد وجود نداشته باشد
- تدابیر پرستاری: باید ببینید که بیمار معمولاً چگونه درد خود را کاهش می دهد یا در چه وضعیتی درد کمتری را احساس می کند؟
- به عوامل ایجاد کننده ، تشدید کننده و کاهش دهنده درد توجه نمایید
- داروهای مسکن را طبق تجویز به بیمار بدهید
- چگونگی پاسخ به دارو های مسکن را بررسی نمایید
- روش های غیر دارویی تسکین درد را بکار برید
- علائم غیر کلامی درد را بررسی نمایید.